BÀI 7-1: Danh sách (List)

I. Danh sách (List) là gì?

Danh sách là một kiểu dữ liệu trong Python có thể chứa nhiều giá trị, có thứ tự và có thể thay đổi sau khi tạo ra. Danh sách dùng để lưu trữ tập hợp dữ liệu như danh sách học sinh, danh sách điểm số,...

Cú pháp tạo danh sách:

ten_danh_sach = [giá_trị_1, giá_trị_2, ..., giá_trị_n]

Ví dụ:

ds_so = [1, 2, 3, 4, 5]
ds_hoa_qua = ["táo", "cam", "xoài"]
ds_pha_tron = [1, "hai", 3.0, True]

Video hướng dẫn: https://www.youtube.com/watch?v=W8KRzm-HUcc

---

II. Truy cập phần tử trong danh sách

Truy cập theo chỉ số:

fruits = ["táo", "cam", "xoài"]
print(fruits[0])  # táo
print(fruits[2])  # xoài

Truy cập từ cuối danh sách (dùng chỉ số âm):

print(fruits[-1])  # xoài

Video hướng dẫn: https://www.youtube.com/watch?v=ohCDWZgNIU0

---

III. Một số thao tác thường dùng với danh sách

Thao tác	Cú pháp / Hàm	Mô tả
Thêm phần tử	append(x)	Thêm x vào cuối danh sách
Chèn phần tử	insert(i, x)	Chèn x vào vị trí i
Xóa phần tử	remove(x)	Xóa phần tử đầu tiên có giá trị x
Xóa theo chỉ số	pop(i)	Xóa phần tử tại vị trí i
Đếm phần tử	count(x)	Đếm số lần xuất hiện của x
Tìm vị trí	index(x)	Trả về chỉ số đầu tiên có giá trị x
Sắp xếp	sort()	Sắp xếp danh sách tăng dần
Đảo ngược	reverse()	Đảo ngược thứ tự
Sao chép	copy()	Tạo bản sao
Xóa toàn bộ	clear()	Xóa hết phần tử

Ví dụ:

numbers = [4, 2, 7, 1]
numbers.append(5)      # [4, 2, 7, 1, 5]
numbers.sort()         # [1, 2, 4, 5, 7]
numbers.remove(2)      # [1, 4, 5, 7]

Video hướng dẫn: https://www.youtube.com/watch?v=8vX4jd3yrsI

---

IV. Duyệt danh sách

Duyệt bằng vòng lặp for:

fruits = ["cam", "xoài", "ổi"]
for fruit in fruits:
    print(fruit)

Duyệt bằng chỉ số:

for i in range(len(fruits)):
    print(f"Phần tử thứ {i}: {fruits[i]}")

Video hướng dẫn: https://www.youtube.com/watch?v=lxew5wYAYVw

---

V. Toán tử với danh sách

Toán tử	Ý nghĩa	Ví dụ
+	Nối hai danh sách	[1, 2] + [3, 4] => [1, 2, 3, 4]
*	Lặp lại danh sách	[1, 2] * 3 => [1, 2, 1, 2, 1, 2]
in	Kiểm tra phần tử có trong danh sách	3 in [1, 2, 3] => True

---

VI. Một số hàm tích hợp với danh sách

Hàm	Chức năng	Ví dụ
len(ds)	Trả về số phần tử trong danh sách	len([1, 2, 3]) => 3
max(ds)	Trả về phần tử lớn nhất	max([1, 5, 3]) => 5
min(ds)	Trả về phần tử nhỏ nhất	min([1, 5, 3]) => 1
sum(ds)	Tổng các phần tử trong danh sách số	sum([1, 2, 3]) => 6
sorted(ds)	Trả về bản sao danh sách đã sắp xếp	sorted([3, 1, 2]) => [1, 2, 3]

---

VII. Ví dụ thực hành

Ví dụ 1: Tính tổng các số chẵn trong danh sách

numbers = [1, 4, 5, 8, 10, 3]
tong_chan = 0
for num in numbers:
    if num % 2 == 0:
        tong_chan += num
print("Tổng số chẵn là:", tong_chan)

Video giải thích: https://www.youtube.com/watch?v=lZQfNaVCGak

---

Ví dụ 2: Tìm phần tử lớn nhất

numbers = [5, 8, 2, 10, 3]
print("Số lớn nhất là:", max(numbers))

Video tham khảo: https://www.youtube.com/watch?v=xl0N7tHiwlw

---

VIII. Bài tập luyện tập

1. Nhập vào danh sách gồm 5 số nguyên. Tính tổng các phần tử trong danh sách.
2. Nhập danh sách họ tên học sinh. In ra danh sách theo thứ tự bảng chữ cái.
3. Tạo một danh sách gồm các số từ 1 đến 100. In ra các số chia hết cho 3 và 5.
4. Viết chương trình kiểm tra xem một phần tử có tồn tại trong danh sách hay không.
5. Viết chương trình loại bỏ các phần tử trùng lặp trong danh sách.